الاختصاص (کتاب)این کتاب(الاختصاص)، به زبان عربی و حاوی مجموعه روایاتی از اهل بیت عصمت و طهارت در باره مسائل اعتقادی و اخلاقی و... است. ۱ - معرفی اجمالیمؤلف این کتاب، از برجسته‌ترین علمای شیعه در قرن چهارم هجری؛ یعنی ابو عبدالله، محمد بن محمد بن نعمان عکبری بغدادی، ملقب به شیخ مفید است. کتاب «الاختصاص»، برای دست یابی به بسیاری از روایات نایاب که دارای مفاهیمی عالی و شگرف می‌باشند، کتابی بس ارزش‌مند و قابل توجه است. کتاب‌های شیخ مفید، پیوسته، مورد توجه علما و فقهای شیعه قرار داشته و در بسیاری از منابع روایی بزرگ شیعه، مانند بحار الانوار مورد استناد قرار گرفته است. شیخ مفید، در آغاز کتاب، می‌فرماید: «من، این کتاب را با زحمات فراوان و مطالعات عمیق در علوم مختلف روایی و چشمه‌های گوارای احادیث اهل بیت علیه‌السّلام نگاشتم تا شخصیت‌های برجسته اسلام را معرفی و فضایل آنها را آشکار سازم و مقام علما و اندیشمندان راستین و ارزش علم و دانش آنها را نمایان گردانم» . ۱.۱ - ساختارکتاب، دارای باب بندی و فصل بندی نیست، اما تمام مطالب خود را پس از خطبه مؤلف و مقدمه کتاب، در قالب هفده عنوان مختلف، ارائه نموده است. گزارش محتوا این کتاب شامل عناوین زیر است: ۱. خطبة المؤلف و مقدمة الکتاب. ۲. طائفة من قوال الائمة علیه‌السّلام (مشتمل بر مطالب گوناگون، از جمله معنای شرطة الخمیس و تعداد آنهاست). ۳. ذکر السابقین المقربین من امیرالمؤمنین علیه‌السّلام . ۴. حدیث الغار . ۵. طائفة من اقوال النبی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و الائمة علیه‌السّلام (شامل سؤالات یهودی از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ، مسائل عبدالله بن سبا و...) . ۶. فی ذکر حواری اهل البیت علیه‌السّلام و جملة من اصحابهم. ۷. طائفة من احادیث الائمة علیه‌السّلام و اصحابهم و غیرهم (شامل حدیث مباهله ، مناظره مؤمن الطاق با ابو حنیفه در باره طلاق، حدیثی در ستایش شهر قم و...) . ۸. طائفة من الاخبار لزهیر بن معاویة و مکحول و غیرهما. ۹. احادیث وصایا النبی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم لعلی علیه‌السّلام . ۱۰. طائفة من الاحادیث فی فضائل الائمة علیه‌السّلام و معاجزهم و اقوال الائمة علیه‌السّلام (شامل حدیث منطق بعض الحیوانات، المسوخ و سبب مسخها و...) . ۱۱. کتاب محنة امیر المؤمنین، علی بن ابی طالب علیه‌السّلام . ۱۲. فی بیان طائفة من احادیث الائمة و اصحابهم (شامل حدیث فدک ، حدیث سقیفة بنی ساعدة و...) . ۱۳. ما روی فی اصحاب الائمة علیه‌السّلام (عبدالله بن ابی یعفور، عیسی بن عبدالله القمی و...) . ۱۴. احادیث فی تعیین الائمة علیه‌السّلام و بیان فضلهم. ۱۵. طائفة من اخبار الائمة علیه‌السّلام فی ابواب متنوعة (شامل حدیث فی اوقات المکروهة للجماع و جملة من وصایاهم علیه‌السّلام ، حدیث فی الدعاء و اوقاتها و...) . ۱۶. احادیث حول خصائص الائمة علیه‌السّلام . ۱۷. طائفة من الحکم و المواعظ و الخطب (بعض وصایا لقمان الحکیم لابنه علیه‌السّلام ، فی بیان فضل سلمان الفارسی و جملة اخری من الاخبار و...) . ۱۸. کتاب صفة الجنة و النار. ۱.۲ - وضعیت کتابکتاب، توسط استاد علی اکبر غفاری ، تصحیح شده و حاشیه و تعلیقه زده شده است و استاد، سید محمود زرندی محرمی ، شش فهرست به شرح زیر برای آن تنظیم نموده است: ۱. فهرست مطالب. ۲. فهرست آیات. ۳. فهرست اشعار. ۴. فهرست اعلام. ۵. فهرست قبایل. ۶. فهرست اماکن. ۱.۳ - نسخه شناسی۱. نسخه‌ای در کتابخانه آستان قدس رضوی . ۲. نسخه‌ای در کتاب خانه حاج شیخ حسن مصطفوی که تاریخ نگارش آن، ۱۳۰۷ ق و به خط شیخ محمد علی، مشهور به شالی است. ۲ - پانویس
۳ - منبعنرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). |